Şirketler rekabeti azaltmak, verimliliği arttırmak, hammadde tedarikinin düzenliliğini sağlamak vb. sebeplerle başka bir şirketin bünyesine girebilirler veya birleşerek yeni bir şirket oluşturabilirler. Şirketlerin devir veya birleşerek yeni bir şirket oluşturma yolu ile bir araya gelmelerine şirket evliliği yani şirket birleşmeleri denir. Şirket birleşmesi şirketlerden en az birinin tüzel kişiliği sona ermekte ve tüm malları aktifleriyle ve pasifleriyle birlikte (alacakları ve borçları ile birlikte) devralan şirkete geçmektedir.
Şirket Birleşmeleri Süreci Nasıl İşlemektedir, Şirket Birleşmesinin Koşulları Nelerdir?
Sermaye şirketleri, şahıs şirketleri ve kooperatifler şirket evliliği yapabilirler. Yeni TTK şirket birleşmelerini ve şirketlerde birleşme koşullarını şöyle belirlemiştir:
Sermaye şirketleri ancak başka bir sermaye şirketi ile veya kooperatiflerle birleşebilirler. Kollektif ve komandit şirketlerle birleşebilmeleri için devralan pozisyonunda olmaları gerekmektedir.
Şahıs şirketleri yine başka bir şahıs şirketiyle birleşebilirler. Sermaye şirketleri ve kooperatiflerle birleşebilmeleri için devrolunan pozisyonunda olmaları gerekmektedir.
Kooperatifler diğer kooperatiflerle veya sermaye şirketleriyle birleşebilirler. Şahıs şirketleriyle birleşebilmeleri için devralan pozisyonunda olmaları gerekir.
Şirket Birleşmelerinin Avantajları Nelerdir?
Şirket birleşmeleri avantajlarından en önemlisi şirket birleşmeleri vergisel boyutudur. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 20. maddesine göre devrolunan şirketin devirden doğan karları hesaplanmaz ve vergilendirilmez. Bunun dışında şirketler rekabeti azaltmak, verimliliği arttırmak, hammadde tedarikinin düzenliliğini sağlamak vb. avantajları dolayısıyla da birleşme yolunu tercih ederler.
Şirket Birleşmelerinin Riskleri Nelerdir?
Devralan şirket açısından bakacak olunursa öncelikle devralan şirket birleşme için çok büyük miktarda zaman ve kaynak yatıracaktır. Bu zaman ve kaynak işe yarasa bile devrolunan şirket kendi ayakları üzerinde durmaya başlayana kadar devralan şirketin devrolunan şirketi finanse etmesi gerekebilir. Devrolunan şirketteki çalışanlar devralan şirkete uyum sağlayamayıp işten ayrılabilirler. Bu kişiler kilit pozisyondaki kişiler ise ayrılmaları şirketin işleyişini aksamaya uğratacaktır. Ayrıca büyük şirket demek büyük sorunlar demektir. Büyümeyle birlikte kararların karmaşıklığı ve sayısı artacak, haberleşme ve koordinasyon açısından sıkıntılar doğacaktır.
Devrolunan şirket açısından ise devralan şirketin kaynakları kendisine sunulmayacağından birleşme ve devir işlemleri için daha çok çaba harcanacaktır. Birleşme kararının duyulması piyasada itibar kaybına neden olabilir. Bazı eski çalışanlar yeni şirkete uyum sağlayamayıp işten ayrılacağı gibi devralan şirket de bunları istemeyebilir. Kurulu düzen bozulacağı için çalışanların şirkete olan güveni azalır.